Mülteci Hakları

Mülteciler, hayatlarına ve özgürlüklerine ciddi bir tehdit olması neticesinde ülkelerinden ayrılmış olan belirli bir insan grubudur. Mülteciler, hayatlarını veya özgürlüklerini korumak adına kaçmak zorunda kalmış kişilerdir.Zorunlulukları bittiği vakte kadar gittiği ülkelerde misafir edilen yahut vatandaşlık ile ikamet eden insanlardır.

Mülteciler: Kaybolmuş Hayatlar

Mülteci, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR)'nin tüzüğündeki kriterlere uygun olan ve Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin 1951 Sözleşmesi veya 1967 Protokolüne taraf olan bir ülkede bulunup bulunmaması veya bu hukuki belgeler uyarınca ev sahibi ülke tarafından mülteci olarak tanınıp tanınmaması fark etmeksizin Yüksek Komiserlik tarafından sağlanan Birleşmiş Milletler korumasından yararlanmaya hak kazanan kişi. 1951 tarihli BM Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme ve 1967 tarihli Mültecilerin Statüsüne İlişkin Protokol kapsamında mülteci olarak tanınmayan ve vatandaşı oldukları ülkeye, vatandaşlıkları yoksa mutat ikamet ülkesine, dönemeyen veya geçerli kabul edilen sebeplerle dönmek istemeyen kişiler.

Uluslararası Mülteci Hakları

  • Yaşama Hakkı: Yaşamak insanlığın en temel hakkıdır.
  • İşkence ve Kötü Muamelelerden Korunma: İnsan onuruna yakışır bir şekilde muamele görmek herkesin hakkıdır.
  • Vatandaşlık hakkı: Herkesin bir ülkeye ait olma hakkı vardır.
  • Hareket Özgürlüğü Hakkı: Her birayin serbestçe dolaşma hakkı vardır.
  • Ülkeyi Terk Etme Hakkı: Bireyler istediği vakit istediği ülkeden ayrılabilir.
  • Ülkeye Geri Dönme Hakkı: Bireyler isyediği vakit istediği ülkeye geri dönebilir.
  • Zorla Geri Gönderilmeme Hakkı: Kimse zorla bulunduğu ülkeden geri gönderilemez.

Dünya Ülkeleri İçinde En Çok Mülteci Barındıran Ülkeler

Türkiye
3.579.531
Ürdün
2.967.046
Pakistan
1.419.606
Lübnan
1.395.952
Uganda
1.359.464
Almanya
1.146.685
Sudan
1.055.489

Ülkelere Göre Mülteci Hakları (2023)

Evrensel Beyannamede Mülteci Hakları

Madde-9

Bireysel Özgürlük

Hiç kimse keyfi olarak yakalanamaz, tutuklanamaz ve sürgün edilemez.

Madde-13

Serbest Dolaşım Hakkı

Herkes herhangi bir devletin sınırları dahilinde serbestçe dolaşma ve yerleşme hakkına sahiptir. Herkes, kendi memleketi de dahil, herhangi bir memleketi terketmek ve memleketine dönmek hakkına haizdir.

Madde-14

Sığınma Hakkı

Herkesin zulüm altında başka ülkelere sığınma olanaklarından yararlanma hakkı vardır.

Madde-15

Uyrukluk Hakkı

Her ferdin bir uyrukluk hakkı vardır. Hiç kimse keyfi olarak uyrukluğundan ve uyrukluğunu değiştirmek hakkından mahrum edilemez.

Mülteciler Hakkında Söylenmiş Sözler

Bizler, bir zamanlar yerinden yurdundan edilmiş insanları sadece anlayışla değil, onlara insanlık onurlarını geri vermek için de elimizden geleni yapmalıyız.

Albert Einstein
Albert Einstein Teorik fizikçi

Mültecilerin hakları, tüm insan hakları gibi, evrenseldir ve hiçbir koşulda göz ardı edilemez.

Ban Ki-moon
Ban Ki-moon Eski BM Genel Sekreteri

Mülteciler sadece krizlerden kaçan insanlar değildir; onlar aynı zamanda hayatta kalma gücüne sahip, dirayetli ve cesur insanlardır

Barack Obama
Barack Obama 44. ABD Başkanı

Bir mültecinin dramı, yalnızca kendisi için değil, tüm insanlık için bir kayıptır.

Kofi Annan
Kofi Annan Eski BM Genel Sekreteri

Mülteciler, savaştan, şiddetten ve korkudan kaçan masum insanlardır. Onlara yardım etmek, bizim insanlık görevimizdir.

Malala Yousafzai
Malala Yousafzai Pakistanlı eğitim aktivisti

Herkesin bir vatanı vardır ve bu vatan, ona barış ve güvenlik sağlamalıdır.

Mahatma Gandhi
Mahatma Gandhi Hintli avukat, sömürge karşıtı milliyetçi ve siyasi etikçiydi.

Türkiye'de Mülteciler

Türkiye'deki Mülteci Durumu

Türkiye, yaklaşık 3,2 milyon kayıtlı Suriyeli mültecinin yanı sıra 222.000 kadar diğer uyruklardan UNHCR'nin ilgi alanına giren kişiye de ev sahipliği yapmaktadır.

Coğrafi sınırlandırmayı sürdürerek ve bu bağlamda Avrupa dışında gerçekleşen olaylardan dolayı Türkiye'ye gelmiş mülteciler için üçüncü ülkeye yerleştirmeyi en çok tercih edilen çözüm olarak koruyarak; 1951 Sözleşmesi ve 1967 Protokolü'ne taraftır.

Türkiye, uluslararası standartlara uygun etkin bir ulusal sığınma sistemi inşa edebilmek için yasal ve kurumsal reformlar gerçekleştirmektedir. 2013 Nisan ayında, Türkiye'nin ilk sığınma kanunu olan Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından uygun bulunmuş ve 11 Nisan 2014'te yürürlüğe girmiştir.

Kanun, Türkiye'nin ulusal sığınma sisteminin temel dayanaklarını ortaya koyup; politika oluşturma ve Türkiye'deki tüm yabancılara ilişkin işlemlerden sorumlu olan başlıca kurum olarak Göç İdaresi Başkanlığı'nı kurmuştur.

Türkiye aynı zamanda, Türkiye'de geçici koruma sağlanan kişilerin hakları, yükümlülükleri ve bu kişilere ilişkin prosedürleri ortaya koyan Geçici Koruma Yönetmeliği'ni 22 Ekim 2014 tarihinde kabul etmiştir.

Önemli Gelişmeler

  • 2011: Suriye İç Savaşı
  • 2014: Geçici Koruma Statüsü
  • 2016: AB-Türkiye Anlaşması
  • 2019: Yeni Göç Yasası
küçük kız

Mültecilere Yönelik İnsancıl ve Doğru Davranışlar

  • Saygılı ve Empatik Olun
  • Önyargılardan Kaçının
  • Temel Haklarına Saygı Gösterin
  • Ayrımcılık Yapmayın
  • İletişimi Kolaylaştırın
  • Topluma Uyumlarını Destekleyin
  • Eğitim ve İş Fırsatlarını Destekleyin
  • Şiddet ve Ayrımcılığa Karşı Durun
  • Psikolojik Destek Sunun
  • Dayanışma İçinde Olun

"Unutmayalım herkes bir gün mülteci olabilir."